Project

Aan het begin van de 21e eeuw, stelde de commissie Waterbeheer 21e Eeuw (WB21) voor om het instrument ‘watertoets’ te gaan hanteren, waarmee het waterschap het waterbelang kan inbrengen bij ruimtelijke ontwikkelingen. Inmiddels hebben waterschappen zo’n twee decennia kennis en ervaringen opgedaan met het toepassen van de watertoets. Op verzoek van de rekenkamercommissie Zuiderzeeland, heeft GovernEUR een evaluatie naar de watertoets uitgevoerd. Het onderzoek begon met een bureaustudie, waarvoor 100 watertoetsen in de periode januari 2020 – september 2023 werden onderzocht. Op basis van de bureaustudie zijn vijf cases geselecteerd om meer inzicht te krijgen in de doeltreffendheid van de watertoets. Voor elke casus hebben meerdere interviews plaatsgevonden, waarbij zowel is gekeken naar het perspectief van Zuiderzeeland als van de initiatiefnemer. Het onderzoek toonde aan dat de watertoets een instrument is in een veranderende en in toenemende mate complexe omgeving, grotendeels veroorzaakt door (snel) veranderende klimatologische omstandigheden en meervoudige ruimtelijke ambities. In deze omgeving zal het instrument watertoets mee moeten veranderen om water ook op langere termijn een stem te blijven geven. De watertoets zal naast een technisch-rationeel instrument steeds meer een dialooginstrument moeten worden om langlopende en meervoudige ruimtelijke processen te ondersteunen op een wijze die recht doet aan de veranderingen waaraan het water (en bodem-) systeem onderhevig is. De (digitale) watertoets van waterschap Zuiderzeeland kan worden beschouwd als eerste stap in deze ontwikkeling, waarbij de toets wordt gebruikt om het watersysteem een stem te geven.